ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ
Saglik çalisanlarimizin güvenli ortamlarda ve yüksek motivasyonla çalismasinin saglanmasi Saglikta Dönüsüm Programimizin temel hedeflerindendir. Bakanligimizca bu çerçevede, saglik çalisanlarinin güvenligine yönelik asagidaki düzenlemeler yapilarak kurumlarimiz talimatlandirilmisti.
a) Tüm saglik kurumlarinda, hizmet alanlar ve saglik çalisanlari için güvenli bir ortam saglanmasi amaciyla yayimlanan “Hasta ve Çalisan Güvenliginin Saglanmasina Dair Yönetmelik” dogrultusunda;
1) Çalisan güvenligi komitesinin kurulmasi,
2) Çalisan güvenligi programinin hazirlanmasi,
3) Çalisanlara yönelik saglik taramalarinin yapilmasi,
4) Çalisanlarin kisisel koruyucu önlemleri almasinin saglanmasi,
5) Çalisanlara yönelik siddetin önlenmesi için düzenleme yapilmasi,
6) Enfeksiyonlarin kontrolü ve önlenmesine yönelik program hazirlanmasi,
7) Beyaz kod uygulamasina geçilmesi,
8) Çalisanlara, çalisan güvenligi konusunda egitimlerin verilmesi.
b) Kurumlarimizda uygulamaya konulan “Hizmet Kalite Standartlari” kapsaminda çalisma ortamindan kaynaklanan risklerin bertaraf edilmesi amaciyla siddet ve iletisim konularini da kapsayacak sekilde risk degerlendirmesi yapilarak gerekli tedbirlerin alinmasi.
c) “Yatakli Saglik Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esaslari Hakkinda Teblig” ile acil servisler basta olmak üzere riskli alanlarda güvenlik tedbirleri artirilarak, genel kolluk ve özel güvenlik personeliyle güvenlik kamerasi bulundurulmasinin saglanmasi.
Diger taraftan siddeti azaltmaya yönelik çalismalarin basin mensuplari, iletisim uzmanlari, idareciler ve saglik çalisanlariyla birlikte degerlendirildigi sempozyum düzenleyerek ulusal düzeyde sürekliligi olan “Emege Saygi Siddete Sifir Tolerans” kampanyasini baslatmistik. Bu kampanya kapsaminda vatandasi bilgilendirmek ve toplumsal bilinç olusturmak amaci ile çalismalarimizi yürütmekteyiz. Ayrica “hasta ve çalisan güvenligi sempozyumlari” düzenleyerek saglik çalisanlarina egitimler vermekteyiz.
Kisinin fiziksel ve psikolojik açidan zarar görmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanmasi muhtemel olan sözlü veya fiili hareketler olarak tanimlanan siddet olaylarinin önlenmesi amaciyla, mevcut uygulamalarin gözden geçirilmesi önem tasimaktadir. Bu itibarla çalisan güvenliginin saglanmasinda yöneticilerimize büyük görev ve sorumluluk düsmekte olup asagidaki talimatlar hassasiyetle uygulanacaktir.
1) Beyaz kod uygulamasi;
a) “Beyaz Kod” uygulamasi sorumlu bashekim yardimcisi vasitasiyla yakindan takip edilecek ve sistemin etkin sekilde yürümesi saglanacaktir.
b) Görevli müdahale ekiplerinin olay yerine en kisa zamanda ulasmasi saglanacaktir.
c) Gerçeklesen olaylarin analizi yapilarak, ilgili saglik kurumuna özgü tedbirler artirilacaktir.
2) Çalisan Haklari ve Güvenligi Birimi;
Hastane ile agiz ve dis sagligi merkezlerinde bir bashekim yardimcisinin dogrudan takip edecegi “Çalisan Haklari ve Güvenligi Birimleri” kurulacaktir. Bagli birimlerdeki çalisan haklari ve güvenligine iliskin is ve islemlerini yürütmek üzere halk sagligi müdürlükleri ile il saglik müdürlüklerinde de bir müdür yardimcisinin dogrudan takibinde ayni birimler kurulacaktir.
a) Bu birim tüm saglik çalisanlarinin kolay ulasabilecegi bir yerde olacaktir. Gerekli ekipman (dis hatta açik telefon, faks, internet baglantili bilgisayar ve uygun görüsme ortami) temin edilecektir.
b) Birimde tercihen sosyal hizmet uzmani, psikolog veya halkla iliskiler uzmani sekretarya olarak görevlendirilecek ve yeterli sayida personel bulundurulacaktir.
c) Birim, çalisanlarin çalisan haklari ve güvenligine yönelik talep ve sikâyetlerini kabul edecek, bu basvurulari degerlendirerek raporlayacak, gerekli düzeltici/önleyici faaliyetlerin baslatilmasini saglayarak talep sahibine geri bildirimde bulunacaktir.
d) Birim, çalisan haklari ve güvenligine yönelik uygulamalari yakindan takip edecek olup aylik olarak bashekimlige rapor sunacaktir.
3) Risk degerlendirmesi ve güvenlik tedbirleri;
a) Saglik kurumlari siddet bakimindan risk degerlendirmelerini yeniden yapacak ve riskin yüksek oldugu bölümlerde hizmet süreçleri yeniden gözden geçirilecek ve ilgili bölümdeki saglik çalisani sayisi yeterli hale getirilecektir. Fiziki alanlar nitelik ve iyi çalisma sartlari açisindan gerekirse yeniden düzenlenecektir.
b) Acil servis, yogun bakim ve ameliyathane gibi siddet riskinin yüksek oldugu bölümlerin bekleme alanlarinda gerekirse sayilari artirilarak yeterli güvenlik elemani bulundurulacaktir.
c) Hasta mahremiyeti dikkate alinmak sartiyla, kurumlarin tüm alanlarini gözetleyebilecek sekilde güvenlik kameralari yerlestirilecek ve kamera görüntüleri sürekli takip edilecektir. Süpheli durumlara ve kisilere bu konuda egitilmis özel güvenlik elemanlari aninda müdahale edecektir.
d) Iletisim becerileri ve sorunlu hasta/hasta yakinlarini tanima-çatisma yönetimi konularinda egitim almis kisiler, bekleme alanlarinda görevlendirilecek ve “sorun çözücü” olarak çalismalari temin edilecektir.
e) Fiziki mekanlar 24 saat boyunca yeterli düzeyde aydinlatilacak ve havalandirilacaktir.
f) Personelin alternatif çikis yollari olusturulacaktir.
4) Çalisanlarin egitimi;
a) Basta güvenlik görevlileri, 112 ve acil çalisanlari olmak üzere çalisanlara iletisim becerileri, öfke kontrolü ve özellikle öfkeli hasta ve hasta yakiniyla iletisim konularinda egitim verilecektir.
b) Saglik çalisanlarina siddet davranisina karsi tedbir alma egitimleri verilecektir.
5) Hasta ve hasta yakinlarinin bilgilendirilmesi;
a) Hasta ve hasta yakinlarinin ilk olarak nereye müracaat edecekleri, hangi islemler ve tedavinin yapilacagi, tetkik ve tahlillerin nerede yapilacagi, beklemeleri gerekiyorsa ne kadar süreyle bekleyecekleri gibi konularda bilgilendirme süreçleri gözden geçirilerek eksiklikler varsa tamamlanacaktir. Bu amaçla acil servisler basta olmak üzere hastanin durumu ile ilgili hasta ve/veya hasta yakinlarini bilgilendirmek üzere “hasta bilgilendirme alanlari” güçlendirilerek ve hangi durumlarda, ne siklikta ve kim tarafindan bilgilendirme yapilacagi belirlenecektir.
b) Vatandasi siddete ugrayan saglik personelinin hizmet vermekten çekilme hakkinin bulundugu, böyle bir durumda hizmet alma sürecinin aksayabilecegi konusunda bilgilendirilecektir.
c) Vatandas, saglik çalisanina yönelik siddet uygulayanlarin mutlaka yargilanacagi ve cezalandirilacagi konusunda (pano/afis/brosürler gibi vasitalarla) bilgilendirecektir.
6) Hizmetten çekilme;
Saglik çalisanlari, saglik hizmeti sunumu esnasinda siddete ugramasi halinde, acil verilmesi gereken hizmetler hariç olmak üzere hizmetten çekilme talebinde bulunabilir.
a) Hizmetten çekilme talebi, kurum tarafindan belirlenen yöneticiye sözlü veya yazili olarak bildirilecektir.
b) Bildirim üzerine yetkili yönetici, olayi derhal degerlendirerek hizmetten çekilme talebinin uygun olup olmadigi hakkinda gecikmeksizin karar verecektir.
c) Yetkili yönetici, hizmetten çekilme talebini uygun buldugu takdirde hastanin saglik hizmeti almasina ve tedavisinin devamina yönelik tedbirleri güvenlik tedbirleriyle birlikte alacaktir. Bu kapsamda ilgili hastanin saglik hizmetini devam ettirecek yeni saglik çalisanini belirleyecek, kurum içerisinde bunun mümkün olmamasi halinde hastanin hizmet alabilecegi baska bir saglik kurumuna sevkini ve hizmet alimini saglayacaktir. Bu süreç sirasinda hastanin tedavisinin aksatilmamasina itina edilecektir.
7) Bildirim süreci ve hukuki yardim;
Saglik çalisanlarina yönelik siddet olaylarini takip etmek üzere “Bakanlik Beyaz Kod Birimi” kurulmus, 24 saat hizmet verecek “113” numarali telefon ve “www.beyazkod.saglik.gov.tr” internet sayfasi olusturulmustur.
a) Kamu ve özel tüm saglik kurum ve kuruluslarinda gerçeklesen siddet olaylari, yöneticiler tarafindan derhal “113” numarali telefonla Bakanlik Beyaz Kod Birimine bildirilecek, es zamanli olarak ilgili kurumun hukuk birimine ve adli mercilere intikal ettirilecektir. Kamu görevlilerine karsi islenen siddet olaylarinin takibi sikâyete bagli olmadigindan, ilgili personelin sikâyetinin olup olmadigina bakilmaksizin yöneticiler olayi mutlaka adli mercilere intikal ettirecektir. Özel saglik kuruluslari da adli bildirim konusunda gerekli hassasiyeti gösterecektir.
b) Siddete ugrayan saglik çalisani tarafindan da “113” numarali telefona dogrudan bildirim yapilabilecektir.
c) Ayrica yöneticiler, “www.beyazkod.saglik.gov.tr” adresinde bulunan “Beyaz Kod Bildirim Formu”nu dolduracaktir.
d) Bildirim üzerine Bakanlik Beyaz Kod Birimi, yöneticilere ve/veya ilgili personele hukuki süreçle ilgili rehberlik yapacak, olayin adli makamlara intikal ettirilip ettirilmedigini arastiracak ve sayet ettirilmemis ise olayi derhal adli makamlara bildirecektir. Ayrica siddet olayinin gerçeklestigi saglik kurumunun hukuk birimine olayin bildirildigini tespit ederek olayin takibini temin edecektir.
e) Hukuk birimleri, islenen suçtan magdur olan Bakanlik personeline veya vefati halinde kanuni mirasçilarina bir avukatin hukuki yardimini isteyip istemedigini soracak ve talep etmeleri halinde Bakanlik avukatlarinca ilgili personele 28/04/2012 tarihli ve 28277 sayili Resmi Gazete’de yayimlanan “Saglik Bakanligi Personeline Karsi Islenen Suçlar Nedeniyle Yapilacak Hukuki Yardimin Usul ve Esaslari Hakkinda Yönetmelik” çerçevesinde hukuki yardim yapilacaktir.
8) Diger hususlar;
a) “Hasta ve Çalisan Güvenliginin Saglanmasina Dair Yönetmelik”in 7 ve 8 inci maddeleri, “Hastane Hizmet Kalite Standartlari” çerçevesinde daha etkili sekilde uygulanmaya devam edilecektir.
b) Il saglik müdürü konuyla dogrudan sorumlu bir saglik müdür yardimcisi ile birlikte kurumlarda çalisan güvenligi uygulamalari ve alinan tedbirleri aylik periyotlarla izleyecek ve Bakanliga rapor edecektir.
c) SABIM’e yapilan saglik çalisanlari hakkindaki sikayetler, basvurularin ancak % 4’ünü olusturmaktadir. SABIM’e ve hasta haklari birimine yapilan saglik çalisanlari hakkindaki sikâyetler, öncelikle SABIM’den sorumlu il saglik müdür yardimcisi ve hasta haklarindan sorumlu bashekim yardimcisi tarafindan ön degerlendirmeye tabi tutulacak, genel ve
soyut nitelikte olan, sikayet sahibinin adi ve adresi belli olmayan veya personelin kusuru bulunmadigi açikça görülen ihbar ve sikayetler degerlendirmeye alinmayacaktir.
Genelgenin Ilinizde bulunan tüm kamu, üniversite ve özel saglik kurum ve kuruluslarina duyurulmasi ve uygulanmasinin teminini, ayrica Bakanligimizca çalisan güvenligine iliskin olarak yapilacak yeni düzenlemelerin titizlikle takibini önemle rica ederim.
Bilgilerinize saygi ile sunulur.